Vormgeving

Een belangrijk idee over het uiterlijk van de gedichtenbundel Zoveel Vogels Zoveel Zinnen kreeg ik op een wc, een goede plek voor bezinning. Er hing een kalender aan de wand en één blad had iets bijzonders. Een kleurige afbeelding van een schilderij had een smal licht kader en daaromheen een grote warmgrijze rand, waarop in zwart de tekst was gedrukt. Dat schilderij sprong er vooral uit vanwege die 5 mm brede rand. Die witte rand was het onbedrukte papier, al het andere was dus bedrukt en juist dat maakte het geheel zo sterk.

Het boek van Rouke, bevat na de inleidende en uitleidende pagina's zes delen met 56 gedichten en 24 etsen in totaal 136 bladzijden. De delen zijn van elkaar gescheiden door een inleidende handgeschreven tekst en een titelpagina van de komende deel.
Gedichten vormen een verzameling woorden, die worden zo duidelijk mogelijk leesbaar neer gezet, ruime interlinie, juist voldoende corpsgrootte. Vrijwel alle aanwijzingen van de dichter zijn gehonoreerd. De gedichten mogen op wit papier staan maar ook wel op een ondergrond, mits het contrast voldoende is.
Ik voelde er van begin af aan niet voor om zoals zo vaak gebeurt, de in zwart gedrukte letter te zetten op de vezelige ondergrond van opdikkend roman of wat mooier op gevergeerd papier. De vezels zuipen de inkt op en het maakt al snel een schrale indruk. Vanzelfsprekend, het gedicht moet het op eigen kracht doen, maar het oog wil ook wat. En dan zijn er nog de prachtige etsen van Adriaan, getekend op de zinkplaat.

In de blanke etsplaat kun je je scheren, het is een oplichtende spiegel, met het oog een beetje dicht geknepen een wit vlak.

Als de etsplaat spiegelverkeerd betekend is, blijft hij licht. Wie met de loupe het oppervlak bekijkt, ziet bij wijze van spreken duizenden lijnen en lijntjes en soms arceringen.
Nadien gaat de plaat in de ets en dan krijg je voelbare beelden, maar de plaat blijft een blanke uitstraling houden.

Ets en gedicht.

De kalender op de wc had me op het spoor gezet van het uitgespaarde wit en dat wilde ik reserveren voor de afbeelding van de ets. Niks eronder. Aanvankelijk wilden we de afdrukken van de etsen scannen in een zeer hoge resolutie, zoals we dat eerder hadden gedaan met de promotie folder.

Dat betekent elke ets in vier delen scannen die aan elkaar bakken en bewerken. Maar..

Maar.. gaandeweg kregen de etsen halftonen en dat had tot gevolg dat we over moesten gaan op digitale fotografie.
We hebben in de huiskamer van Adriaan een opstelling gemaakt, etsen op de grond, camera er haaks boven, een warme bouwlamp op het plafond gericht voor een vrijwel egale indirecte belichting en het onberekenbare daglicht zo goed mogelijk uitgebannen.

Etsen worden gedrukt met een flinke druk op een beetje vochtig gemaakt speciaal papier, b.v. Hahnemuhle. Waar de etsplaat het papier raakt, ontstaat een indruk, een mout. Het voordeel van de fotografie was dat we die mout vooral bij de lichte etsen, mee konden fotograferen. De bouwlamp gaf een bestand met een kleurtemperatuur van plm. 4600 graden kelvin en dat is wat aan de lage kant. Gelukkig is dat in het zogenaamde RAW formaat goed aan te passen. Het digitale materiaal is bewerkt in Photoshop.
Door het etsproces gaat het hahnemuhlepapier wat golven, het ligt niet helemaal vlak. Het hoogteverschil hebben we weg gediafragmeerd, maar soms is de golving wel zichtbaar. Ook zichtbaar is, wat Adriaan noemt "valse bijting", de afdrukken zijn zo authentiek mogelijk weergegeven. Met de druk verliezen we wat scherpte en die hebben we vooraf gecompenseerd. Ik heb niet het algemene sharpenfilter toegepast, dat zou in ons geval veel te grof werken. Grafisch vormgever Ger Messchendorp heeft voor dit soort dingen een speciaal filter gebouwd en dat gaf de finishing touch aan de 24 etsen.